W efekcie dochodzi do zwolnienia przepływu oraz wzrostu ciśnienia krwi w żyłach. Powoduje to zwiększenie naporu na ścianę żył i pogłębia patologię prowadząc do stałego nasilania się objawów choroby.
Żylaki są zwykle dobrze widoczne. Przypominają sieć niebiesko-sinych, poszerzonych i krętych wypukłych linii, przebiegających na kończynie dolnej wzdłuż łydek, w zgięciu kolanowym lub na wewnętrznej powierzchni ud. Rozszerzenia naczyń włosowatych splotu podbrodawkowego skóry zwane potocznie pajączkami, postrzegamy, jako siatkę drobnych, żywo niebieskich drobnych naczyń, układających się często w rozległe kaskady. Mogą być zlokalizowane na całej kończynie jednak najczęściej umiejscawiają się na bocznej powierzchni ud.
Przebieg choroby
Pierwsze objawy to najczęściej uczucie ciężkich nóg pojawiające się pod koniec dnia. Po pewnym czasie dochodzi do obrzęków wokół kostek i obrzęków podudzi. Z czasem obserwujemy powstawanie żylaków. Początkowo są to pajączki (teleangiektazje), później pojawiają się żylaki drobnych żył i pni żylnych. Powikłania
Zwolniony przepływ i zwiększone ciśnienie krwi w układzie żylnym powodują narastanie objawów choroby i sprzyjają powstawaniu powikłań. Najpoważniejszym jest zakrzepowe zapalenie żył. Patologia może dotyczyć zarówno żył powierzchownych jak i głębokich. W przypadku zapalenia żył powierzchownych obserwujemy zmiany pod postacią stwardnienia i zaczerwienienia w przebiegu odcinka żyły. Żyła w miejscu zapalenia ma wzmożone ucieplenie i jest bolesna. Zakrzepowe zapalenie żył głębokich dotyczy głębokiego układu żylnego odprowadzającego ok. 80% krwi. Niedrożność odcinka żyły głębokiej powoduje poważne zaburzenia w działaniu układu żylnego. Dochodzi do utrudnienia powrotu krwi, masywnych obrzęków, zaczerwienienia i bólu kończyny objętej procesem chorobowym.
Nieleczone zapalenie żył głębokich może doprowadzić do powstania zespołu pozakrzepowego. Jest to zespół objawów takich jak utrwalony obrzęk limfatyczny kończyny, brązowe przebarwienia skóry, przewlekłe owrzodzenia podudzi.
Olbrzymim zagrożeniem są powstające w dużych żyłach zakrzepy, które mogą odrywać się i podążać z prądem krwi do serca i stamtąd do płuc powodując zatory w tętnicach płucnych. Jest to choroba zakrzepowo-zatorowa, która może przebiegać przewlekle pod postacią zatorowości płucnej; kiedy dochodzi do zablokowania w dłuższym okresie czasu wielu drobnych tętnic płucnych niewielkimi zatorami. Proces ten prowadzi do narastającej niewydolności oddechowo-krążeniowej. W przypadku oderwania dużego fragmentu materiału zakrzepowego może dojść do gwałtownego zablokowania dużych tętnic płucnych i ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej z zatrzymaniem akcji serca.
Diagnostyka
Obecnie najlepszym sposobem badania układu żylnego jest kolorowe usg dopplerowskie. W badaniu ocenie podlega budowa, grubość i podatność na ucisk ściany żyły, obecność zakrzepów w świetle naczynia oraz przepływ krwi. Usg dopplerowskie jest badaniem koniecznym do prawidłowego planowania leczenia żylaków kończyn dolnych.
Leczenie
Celem leczenia jest poprawa jakości życia. Dążymy do zmniejszenia bólu, ustąpienia obrzęków i poprawy estetyki kończyn. Niezwykle ważnym aspektem leczenia jest zapobieganie powikłaniom choroby. Leczenie dzielimy na zachowawcze i operacyjne.
Leczenie zachowawcze polega nie tylko na podawaniu leków. To przede wszystkim zmiana trybu życia. Należy unikać długotrwałego stania i siedzenia, noszenia obcisłych ubrań, palenia papierosów. Wskazane jest częste unoszenie kończyn ku górze co zmniejsza ciśnienie żylne. Zaleca się aktywny tryb życia. Spacery, jazda na rowerze, pływanie to doskonałe metody na poprawienie krążenia żylnego.
W przypadku pracy o charakterze stojącym zaleca się używanie rajstop (ew. podkolanówek lub pończoch) uciskowych. Do wyboru jest cała gama wyrobów o różnym stopniu kompresji. Noszenie dobrze dobranych rajstop powoduje zmniejszenie przepływu krwi w żyłach powierzchownych, zapobiega cofaniu się krwi przez niewydolne żyły przeszywające i zapobiega powstawaniu obrzęków oraz usprawnia działanie pompy mięśniowej.
Dostępne leki doustne z grupy diosmin i rutozydów zmniejszają przepuszczalność naczyń, poprawiają napięcie ich ścian i wykazują działanie przeciwzapalne.
Kiedy dochodzi do zakrzepowego zapalenia żył wdrażamy leki przeciwzakrzepowe. W pierwszej fazie podajemy w iniekcjach podskórnych leki z grupy heparyn drobnocząsteczkowych. Leczenie monitorujemy w badaniu usg Doppler i po uzyskaniu poprawy przechodzimy na doustne antykoagulanty. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie pozwala na uniknięcie zespołu pozakrzepowego. Zespół zakrzepowo zatorowy leczony jest w warunkach szpitalnych.
Leczenie chirurgiczne żylaków obejmuje szeroki zakres zabiegów i operacji, począwszy od obliteracji pajączków żylnych, przez obliterację piankową żylaków małych żył i pni żylnych do wycięcia drobnych splotów żylnych, kriostripingu, zabiegów laserowych i operacji metodą Babcocka.
Możliwości diagnostyki i leczenia w Spółdzielni Medicus
W Spółdzielni Medicus pracuje duży zespół doświadczonych chirurgów i radiologów. Posiadamy dobrze wyposażony gabinet chirurgiczny z salami zabiegową i operacyjną. Badania usg Doppler wykonywane są w trzech gabinetach, wyposażonych w nowoczesne aparaty usg.
Wstępem do leczenia zabiegowego jest wnikliwie przeprowadzone badanie chirurgiczne i ocena układu żylnego w dopplerowskim badaniu usg.
Skleroterapia teleangiektazji i drobnych splotów żylakowatyh przeprowadzana jest na sali zabiegowej gabinetu chirurgicznego. Zabieg polega na wstrzyknięciu pod kontrolą światłowodowej lampy „veinlite” środka obliterującego do światła chorobowo zmienionej żyły. Powoduje to zapalenie śródbłonka i trwałe zwłóknienie naczynia.
Skleroterapia dużych żylaków odbywa się pod kontrolą usg. W czasie badania lokalizuje się żyłę i po upewnieniu się, że igła znajduje się w świetle naczynia podaje się spieniony środek obliterujący.
Po każdym z wymienionych zabiegów pacjent zakłada rajstopy o II stopniu kompresji i po krótkiej obserwacji wychodzi do domu. W rajstopach należy chodzić przez około 6 tygodni.
W zależności od rozległości żylaków potrzebne jest od 2 do 8 zabiegów przeprowadzanych w odstępach ok. 2.tygodniowych. Wskazana jest okresowa kontrola po zakończeniu leczenia i bieżące ostrzykiwanie tworzących się pajączków.
Skleroterapia jest zabiegiem praktycznie bezbolesnym, skutecznie zamyka zmienione żylakowato naczynia i jest obarczona niewielkim odsetkiem powikłań.
Leczenie operacyjne odbywa się na sali operacyjnej. Pacjent po wstępnej ocenie układu żylnego kończyn dolnych i wykonaniu niezbędnych badań podstawowych umawia dogodny termin operacji. Zabieg w zależności od rozległości przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, pod nadzorem anestezjologicznym (pacjent dostaje dożylnie leki sedatywne i przeciwbólowe) lub w narkozie dożylnej.
W Spółdzielni wykonywane są operacje polegające na wycięciu drobnych splotów żylakowatych, kriostrippingu pojedynczych splotów i żylaków kończyn dolnych. Kriostripping polega na wprowadzeniu do światła naczynia kriosondy i po zamrożeniu ściany usunięciu naczynia.
Operacja metodą Babcocka polega na wprowadzeniu do światła żyły metalowego, elastycznego zgłębnika i po podwiązaniu obu końców usunięciu zmienionego żylakowato naczynia. Z osobnych cięć usuwa się sploty żylakowate położone bocznie od głównego pnia żylnego. Po operacji zakładany jest opatrunek uciskowy. Pacjent przenoszony jest do sali pooperacyjnej, gdzie jest obserwowany i odpoczywa przez pewien czas po zabiegu. Po ok. 1 do 2 godzin pacjent udaje się do domu.
Po operacjach przeprowadzanych w Spółdzielni pacjent otrzymuje kartę informacyjną z numerem telefonu lekarza przeprowadzającego zabieg i umawiany jest na wizytę kontrolną za 2 do 5 dni. W razie potrzeby wypisywane jest zwolnienie lekarskie.
Lek. Jarosław Agapow